1. Sự cần thiết phải thay đổi năm gốc trong biên soạn và công bố chỉ số sản xuất công nghiệp, chỉ số tiêu thụ và chỉ số tồn kho hàng tháng

Để nghiên cứu biến động về khối lượng hàng hóa, dịch vụ sản xuất và tiêu thụ của nền kinh tế trong một thời kỳ nhất định và đánh giá tốc độ tăng trưởng sản xuất của thời kỳ đó, Tổng cục Thống kê lựa chọn một năm có nền kinh tế tương đối ổn định và thông thường là năm đầu của một thời kỳ kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của đất nước làm năm gốc so sánh.

Trong ba thập kỷ gần đây, Tổng cục Thống kê đã lựa chọn các năm 1982 làm năm gốc so sánh cho thời kỳ 1982-1988; năm 1989 cho thời kỳ 1989-1993 và năm 1994 cho thời kỳ từ năm 1994 đến nay. Kể từ năm 1994 đến nay, nền kinh tế nước ta có những bước phát triển vượt bậc, tốc độ tăng kinh tế thể hiện qua chỉ tiêu GDP của năm 1995 là 7,7%, của thời kỳ 1996 - 2000 đạt 6,9% và thời kỳ 2001- 2010 đạt 7,9%.

Cơ cấu ngành kinh tế trong gần 20 năm qua có những thay đổi nhanh chóng. Năm 1994 tỷ trọng trong GDP của khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản chiếm 27,43% nay đã giảm xuống còn 20,58% của năm 2010. Tỷ trọng tương ứng trong GDP của khu vực công nghiệp và xây dựng của năm 1994 là 28,87%, tăng lên 40,79% của năm 2010. Tỷ trọng tương ứng của khu vực dịch vụ của năm 1994 là 43,7% và năm 2010 là 37,78%.

Trong lĩnh vực công nghiệp, cơ cấu theo giá trị tăng thêm của 4 ngành: (1) Công nghiệp khai khoáng; (2) Công nghiệp chế biến, chế tạo; (3) Công nghiêp sản xuất và phân phối điện; (4) Công nghiệp cung cấp nước, quản lý và xử lý rác thải, nước thải có thay đổi đáng kể giữa hai năm 2005 và 2010. Năm 2005 công nghiệp khai khoáng chiếm tỷ trọng 30,7% đến năm 2010 chỉ chiếm 21,3%; Tương ứng như vậy, công nghiệp chế biến, chế tạo là 60,2% và 70,9%; Công nghiệp sản xuất và phân phối điện là 8,1% và 6,7%; Công nghiệp cung cấp nước, quản lý và xử lý rác thải, nước thải là 1,0% và 1,1%.

Cùng với những thay đổi rất lớn về công nghệ sản xuất, cơ chế và cơ cấu kinh tế như trên, gần 20 năm qua, giá cả hàng hóa sản xuất và tiêu thụ sản phẩm trong nước cũng không ngừng tăng lên. Nhìn chung chỉ số giá tổng sản phẩm trong nước (Chỉ số giá GDP) năm 2010 so với năm 1994 tăng 3,59 lần; Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) của tháng 12 năm 2010 so với tháng 12 năm 1994 tăng 3,44 lần.

  Ngày 04 tháng 4 năm 2012, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã ban hành Thông tư số 02/2012/TT-BKHĐT quy định năm 2010 làm năm gốc thay cho năm gốc 1994 để tính các chỉ tiêu thống kê theo giá so sánh và từ năm 2013 tất cả các chỉ tiêu thống kê tính theo giá so sánh năm 1994 sẽ được tính theo giá so sánh năm gốc 2010. Để thống nhất năm gốc so sánh, chỉ tiêu Chỉ số sản xuất công nghiệp cũng phải chuyển đổi về năm gốc 2010.